Vosecka Bouda – historia sporów granicznych

Vosecká bouda (niem. Wossecker Baude, Endlerbaude). Czeskie schronisko górskie położone tuż przy granicy z Polską. Znajduje się na wysokości 1260 m n.p.m.

Schronisko leży kilkaset metrów od Mokrej Przełęczy na południe od skałki Twarożnik. Na szlaku prowadzącym do schroniska do 2007 roku funkcjonowało turystyczne przejście graniczne Szrenica - Vosecká bouda ( Tvarožnik ).

Pierwszy budynek w tym miejscu powstał już przed 1743 rokiem był wykorzystywany do przechowywania siana. Po przebudowie w 1790 był to już budynek gospodarczy, gdzie na strychu znajdowały się miejsca noclegowe dla drwali. Nazywano ją wówczas Neue Böhmische Baude (Nowa Czeska Buda) lub Franziskanischebaude, od pielgrzymującego mnicha, który często tu przybywał. Nazwę Wossecker Baude, a po czesku Vosecká bouda, przyjęła się znacznie później, a pochodzi od nazwy łąki nad którą jest zbudowana.

Wraz z intensywnym rozwojem turystyki budy pasterskie i budynki gospodarcze zaczęto adoptować i wykorzystywać na cele turystyczne. Schronisko uruchomiono tu 1896 roku. Na początku XX wieku należała do Franza Endlera (stąd nazwa Endlerbaude).

W roku 1918 władze nowo powstałego państwa Czechosłowackiego ograniczyły uprawnienia właścicieli i dzierżawców górskich schronisk, które znalazły się po ich stronie granicy. Rozpad monarchii Austro - Węgierskiej na guzach której powstała m.in. Republika Czechosłowacka zaowocował opracowaniem tzw. reformy agrarnej, która miała "zadośćuczynić dawnym niesprawiedliwościom i odebrać majątki pozostające w rękach niemieckich". Reforma zakładała wywłaszczenie majątków przede wszystkim w strefie przygranicznej, gdzie dotyczyło to w zasadzie wyłącznie Niemców. Nie ominęło to właściciela pobliskiej Voseckiej Budy – Franza Endlera, któremu w 1921 roku odmówiono już całkowicie koncesji na prowadzenie schroniska. Wyrzuconemu z Voseckiej Boudy Endlerowi przyszło z pomocą niemieckie ziomkostwo, które pomogło sfinansować budowę nowego, murowanego schroniska na szczycie Szrenicy. Oczywiście zaprojektowano je tak aby budziło podziw i dumę.

Vosecka Bouda przeszła wówczas w ręce czeskie, a jej gospodarzem został legionista Herčík.

Schronisko swój obecny kształt utrzymuje od ostatniej przebudowy po II wojnie światowej. Jest jednym nielicznych w Karkonoszach, które nigdy nie stało się ofiarą pożaru. Nigdy też nie doprowadzono tu sieci elektrycznej. Prąd uzyskiwany jest z agregatu. Natomiast po godzinie 22. dostępne jest tylko oświetlenie awaryjne.